Opleiding en educatie

In Nederland vinden ongeveer 30.000 abortussen plaats per jaar. Dit lijkt veel, maar Nederland heeft een van de laagste abortuscijfers ter wereld. Er vinden in Nederland minder abortussen plaats dan in landen waar abortus illegaal is. Het verbieden van abortus leidt dus niet tot minder abortussen, vrouwen in deze landen ondergaan meestal een illegale (onveilige) abortus.

Ook is er in Nederland betere toegang tot anticonceptie waardoor het aantal abortussen relatief laag is. In de landelijke abortusregistratie worden alle abortussen in Nederland bijgehouden. Deze cijfers (alle cijfers rondom abortus) kun je vinden op de site van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd: https://www.igj.nl/over-ons/igj-in-cijfers/cijfers-zwangerschapsafbreking

De meeste vrouwen die ongewenst zwanger raken hebben wel anticonceptie gebruikt. Maar er is dan iets mis gegaan. Bij het het innemen van de anticonceptiepil kun je er wel eens een vergeten, of de stopweek was te lang.

Ook kan een condoom scheuren of afglijden, een spiraaltje niet helemaal goed zitten of vrouwen gebruiken minder betrouwbare anticonceptie zoals een app, periodieke onthouding of coïtus interruptus (voor het zingen de kerk uit).

De meeste vrouwen die een abortus ondergaan in Nederland zijn tussen de 25 en 30 jaar en hebben al 1 of meer kinderen. Er zijn maar heel weinig abortussen bij tieners (8%).

Abortus is sinds 1984 legaal in Nederland, maar staat nog steeds in het Wetboek van Strafrecht. Dat betekent dat abortus nog steeds strafbaar is, tenzij je aan allerlei eisen voldoet.

Het is natuurlijk goed dat er kwaliteitseisen worden gesteld aan het uitvoeren van een abortus, maar het zou beter zijn als abortus, net als alle andere medische behandelingen niet onder het wetboek van strafrecht valt. Je ziet dat dit in steeds meer andere landen ook gebeurt: het valt gewoon onder de regels waar andere medische behandelingen onder vallen en zo wordt het taboe op abortus wat verkleind.

In Nederland vindt 90% van de abortussen plaats in abortusklinieken, maar 10% vindt plaats in een ziekenhuis.

Dit is van oudsher zo ontstaan: voor 1984 was abortus in Nederland illegaal, maar werd gedoogd. De zorg kon daarom niet in ziekenhuizen plaatsvinden en er werden speciale klinieken geopend.

Dit is altijd zo gebleven, ook nadat abortus legaal werd met de komst van de Wet Afbreking Zwangerschap in 1984. Ziekenhuizen kunnen ook abortussen uitvoeren, maar moeten daar wel een speciale vergunning voor hebben.

Enkele ziekenhuizen doen dit bewust niet vanuit religieuze overwegingen.

Als vrouwen nog twijfelen over hun besluit op de dag van de behandeling, voeren wij de behandeling niet uit. We maken dan vaak een nieuwe afspraak zodat de vrouw nog even na kan denken of we verwijzen haar door voor keuzehulp, bijvoorbeeld bij het FIOM, haar huisarts of zonodig een psycholoog.

De zwangerschapsduur wordt berekend vanaf de eerste dag van de laatste menstruatie, dat is een ouderwetse methode van de tijd voor de echo. Je wordt pas ongeveer twee weken daarna bij je eisprong zwanger. Als iemand dus zeven weken zwanger is, is diegene ongeveer 5 weken geleden zwanger geworden, en ongeveer drie weken over tijd.

Volgens de Nederlandse wet mag je een zwangerschap afbreken tot 24 weken. Deze termijn  wordt aangehouden als de levensvatbaarheidsgrens: vanaf dat moment zou een foetus in leven kunnen blijven buiten het lichaam van de vrouw. Klinieken in Nederland houden echter een marge aan en behandelen tot maximaal 22,5 weken. Dat is omdat je zeker wilt weten dat je niet te ver behandelt en ook omdat de behandeling technisch te moeilijk wordt na deze termijn.

De meeste abortusbehandelingen in de klinieken vinden plaats in de eerste zeven weken zwangerschap. Er komen in Nederland erg weinig behandelingen voor na 18 wekenzwangerschap. Dit is  maar 7 % van de behandelingen in klinieken. In ziekenhuizen zijn iets meer abortussen in een later stadium, vaak nadat er een gevaarlijke afwijking is gevonden met de 20 weken echo. Bij een (gewenste) zwangerschap krijgt de zwangere altijd een echo rond de 20 weken om alle organen van de foetus te controleren.

Soms komt er hier een hele grote afwijking naar voren zoals hartafwijkingen, een open ruggetje of hersenafwijkingen. Soms besluit een vrouw of stel dan in overleg met de arts de zwangerschap af te breken.

Als dit in een ziekenhuis gebeurt, wordt de vrouw ingeleid. Ze krijgt dan hormonen om vroegtijdig te bevallen. Het kindje komt te overlijden tijdens of direct na de geboorte. Dit is een andere ingreep dan die plaatsvindt in de kliniek: in de kliniek kunnen vrouwen slapen tijdens de abortus en hoeven zij niet te bevallen.

Er wordt altijd een echo gemaakt voorafgaand aan de behandeling. Die hoeft de vrouw niet te zien als zij dit niet wil. De echo is om vast te stellen of een vrouw inderdaad zwanger is (er  kan ook sprake zijn van een miskraam) en hoe ver de zwangerschap is. Dat laatste klopt meestal wel met de berekening van de vrouw, maar soms ook niet. Ook kijkt de arts of de zwangerschap wel in de baarmoeder zit. Een hele zeldzame (en potentieel gevaarlijke) afwijking is een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Dit moet op een andere manier, door de gynaecoloog worden behandeld.

Nee, abortus wordt niet vergoed door de ziektekostenverzekering. Maar voor alle vrouwen die in Nederland wonen en belasting betalen in Nederland is abortus gratis. De behandeling wordt namelijk door de overheid (subsidies) betaald. Dit is omdat het helemaal anoniem moet zijn, zodat vrouwen die niet hun eigen zorgverzekering betalen ook een abortus kunnen ondergaan. Er komt namelijk niets op het verzekeringsoverzicht te staan. Ook moet het gratis zijn zodat het niet zo is dat vrouwen die het niet kunnen betalen, geen abortus kunnen krijgen. Dat zie je in landen waar dat zo is, daar ondergaan deze vrouwen vaak een illegale, soms levensgevaarlijke abortus.

Er zijn maar weinig vrouwen die psychische klachten overhouden na een abortus, daar is veel onderzoek naar gedaan:

https://www.nemokennislink.nl/publicaties/abortus-veroorzaakt-geen-psychische-problemen/

Verhalen over psychische problemen na abortus, worden vaak verspreid door de anti-abortuslobby die hiervoor vaak onjuiste studies gebruiken.

Gelukkig zijn er maar erg weinig tienerzwangerschappen in Nederland en dus ook heel erg weinig abortussen bij tieners. In Nederland mogen jongeren vanaf 16 jaar zelfstandig beslissingen nemen. Dit betekent dat zij voor een abortus geen toestemming nodig hebben van een ouder of voogd.

Volgens de Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst (WGBO) is er voor minderjarigen tussen de 12 en 16 jaar voor medische verrichtingen dubbele toestemming nodig. Dat wil zeggen, zowel van de minderjarige zelf als van haar ouder of voogd.

Voor sommige meiden is het niet wenselijk of zelfs schadelijk als hun ouders of voogd op de hoogte zijn van de abortus. Denk bijvoorbeeld aan milieus waar abortus taboe is of, nog erger, eerwraak dreigt. De arts mag dan besluiten om de abortus uit te voeren zonder medeweten en/of toestemming van de ouders of voogd. Vanwege de zorgvuldigheid spreekt in dergelijke gevallen meestal ook een tweede arts of hulpverlener met het meisje.

Nee, een abortus ondergaan is niet leuk en geen enkele vrouw neemt deze beslissing zomaar. De meeste vrouwen vinden het best eng omdat ze niet weten wat ze moeten verwachten, of omdat ze onjuiste informatie hebben gekregen over abortus, bijvoorbeeld dat je er onvruchtbaar van kunt worden. Veel vrouwen zijn ook bang dat ze er om veroordeeld zullen worden. Ze schamen zich, voelen zich schuldig of zijn bang dat ze een verkeerde keuze maken. Helaas rust er nog steeds een taboe op abortus en zijn er veel mensen die het afkeuren. Sommige vrouwen durven hun beslissing daarom met niemand te delen, terwijl ze zelf in een moeilijke situatie zitten.

Er zijn veel redenen te bedenken waarom een vrouw voor abortus kiest. Er zijn vrouwen die geen kinderwens (meer) hebben of juist wel, maar niet nu of niet met deze partner. Of iemand is te jong, wil eerst een stabiele relatie en een baan, goede huisvesting, haar leven op orde. Of een nieuwe zwangerschap of nog een kindje erbij legt teveel druk op het huidige gezin. Ook kan een zwangerschap uitdragen medisch gezien een gevaar voor de vrouw vormen.

Nee. De vrouw in kwestie is de enige die het besluit kan nemen, het gaat om haar gezondheid en haar recht om over haar eigen lichaam te beslissen. Veel vrouwen nemen het besluit wel in overleg met de verwekker, maar dat is wettelijk gezien niet verplicht. Dat is natuurlijk vervelend voor de verwekker als die een ander besluit zou willen nemen, maar zo lang de verwekker de zwangerschap niet kan overnemen en de foetus nog niet levensvatbaar is, heeft hij er niets over te zeggen.

De anti-abortuslobby is vooral in de VS erg groot en sponsort ook initiatieven in Europa. Er zijn ook in Nederland organisaties die getraind en gesponsord worden door Amerikaanse organisaties om vrouwen bij abortusklinieken te "redden". In de praktijk komt het erop neer dat vrouwen bij klinieken in Nederland worden geintimideerd en onjuiste informatie krijgen over abortus.

Omdat dit de laatste jaren ook in Nederland toeneemt is het project abortusbuddy's gestart: waar vrouwen naar de kliniek kunnen worden begeleid door een begeleider die hen langs de demonstranten helpt.

Het aantal abortussen in Nederland is al jaren ongeveer gelijk, ongeveer 30.000 per jaar. Je ziet wel dat het aantal tienerzwangerschappen elk jaar minder wordt en dat er een gedeelte van deze 30 000 vrouwen uit het buitenland komt (vooral Frankrijk, Duitsland, Belgie en Polen) omdat die landen een strengere abortuswet hebben en zij dus naar Nederland reizen voor een abortus. 30 000 klinkt als heel veel, maar is eigenlijk 1 van de laagste abortuscijfers ter wereld, dat komt omdat wij hele goede voorzieningen hebben in anticonceptie. Je ziet wel dat sinds een aantal jaar de anticonceptie niet meer vergoed wordt door de verzekering boven de 21 jaar, het aantal abortussen bij de groep boven 21 jaar licht gestegen is.

Waarom bent u voor het plegen van abortus?

Ik ben voor het uitvoeren van abortus. Wij noemen het geen plegen omdat abortus een medische behandeling is en plegen klinkt als een misdaad, zoals het plegen van een misdrijf of een moord. Ik ben voor omdat ik denk dat vrouwen die ongewenst zwanger raken nooit zouden moeten worden gedwongen een zwangerschap uit te dragen. Dat is niet het beste voor de vrouw en ook niet voor het (potentiële) kind. Je ziet dat in landen waar abortus verboden is, vrouwen niet minder vaak voor abortus kiezen dan in Nederland. Alleen doen ze  het dan illegaal en dus vaak heel onveilig. Wereldwijd overlijdt er iedere 8 seconden een vrouw aan de gevolgen van een illegale abortus. Deze vrouwen zitten in zo'n noodsituatie met hun ongewenste zwangerschap dat zij zelfs het risico willen lopen dood te gaan in plaats van een zwangerschap uit te dragen. Het uitdragen en bevallen van een ongewenste zwangerschap is psychisch namelijk heel zwaar voor vrouwen, daar is veel onderzoek naar gedaan. Uit onderzoek blijkt ook dat vrouwen die ongewenst zwanger raken en een weloverwogen besluit nemen voor een abortus, hier vaak geen psychische klachten aan overhouden.

Waarom bent u abortusarts geworden?

Ik heb geneeskunde gestudeerd en kwam tijdens mijn studie wel eens in aanraking met vrouwen die ongewenst zwanger waren. Ik zag dat dit vaak heel stressvol was voor deze vrouwen en ik wilde hen graag helpen. Ik vond het heel naar om te zien dat er ook vaak nog zo'n taboe op abortus ligt. Het is natuurlijk een heel ongezellig onderwerp waar mensen liever zo min mogelijk over nadenken. Maar daardoor hebben veel mensen vooroordelen over abortus. Ik vond het belangrijk om hier iets aan te doen, zodat de vrouwen die helaas zo'n besluit moeten nemen minder schuldgevoel hoeven te voelen.

Vindt u uw werk leuk?

Wat ik leuk vind aan mijn werk is dat vrouwen vaak met een heel groot probleem binnenkomen en erg verdrietig zijn, maar hier heel erg opgelucht weer vertrekken. Dat ze zich dan minder schuldig en slecht voelen over de situatie waarin zij zitten. Verder werken wij met een heleboel vrouwen in de kliniek, wat een heel vertrouwd gevoel geeft. Veel vrouwen die hier komen zijn daardoor heel open, je bent dan even heel dichtbij iemands persoonlijke leven.

Is het aantal abortussen de afgelopen jaren gestegen, en hoeveel?

Het aantal abortussen in Nederland is al jaren min of meer gelijk, zo’n 30.000 per jaar. Je ziet wel dat het aantal tienerzwangerschappen elk jaar minder wordt en dat een deel van deze 30 000 vrouwen uit het buitenland komt (vooral Frankrijk, Duitsland, België en Polen) omdat in die landen een strengere abortuswet geldt. 30 000 klinkt als heel veel, maar is eigenlijk 1 van de laagste abortuscijfers ter wereld. Dat komt omdat wij hele goede voorzieningen hebben in anticonceptie. Je ziet wel dat sinds een aantal jaren geleden de anticonceptie voor vrouwen boven de 21 niet meer vergoed wordt door de verzekering, het aantal abortussen in die leeftijdsgroep licht gestegen is.